فیوز ماشین از مدارهای الکتریکی در برابر نوسانات جریان و اضافه بار محافظت کرده و از آسیب دیدن اجزای گران قیمت خودرو جلوگیری می‌کند. با توجه به نقش حساس فیوز در عملکرد صحیح خودرو، شناخت اصول اولیه کار با آن و نحوه تعویض آن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
در این مقاله، ضمن بررسی دقیق ساختار و عملکرد فیوز، به بررسی روش های صحیح تعویض فیوز سوخته و همچنین عواملی که می‌توانند منجر به سوختن فیوز ماشین شوند، خواهیم پرداخت. آشنایی با این موضوعات به رانندگان کمک می‌کند تا در صورت بروز مشکل، بتوانند نسبت به تعویض فیوز اقدام کرده و از بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری کنند.
فهرست
- فیوز خودرو و عملکرد آن
- رنگ های مختلف فیوز خودرو
- علت های سوختن فیوز ماشین
- شناسایی فیوز سوخته ماشین
- مراحل تعویض فیوز سوخته
- سوالات متداول
- جمع بندی
فیوز خودرو و عملکرد آن
فیوز یکی از اجزای حیاتی سیستم الکتریکی خودرو است که نقش محافظتی بسیار مهمی را ایفا می‌کند. این قطعه کوچک اما پرکاربرد، در قسمت های مختلف خودرو، معمولاً در جعبه فیوز در زیر کاپوت یا در داخل کابین خودرو نصب می‌شود.
وظیفه اصلی فیوز، قطع خودکار جریان برق در صورت افزایش بیش از حد آن است. به عبارت دیگر، فیوز ماشین مانند فیوز کنتور برق، از مدارهای الکتریکی خودرو در برابر آسیب های ناشی از اتصال کوتاه یا بارگذاری بیش از حد محافظت می‌کند و از بروز حوادث جدی مانند آتش سوزی جلوگیری می‌کند. فیوزها در انواع مختلف و با آمپرهای متفاوت تولید می‌شوند و هر یک برای محافظت از یک مدار خاص در خودرو طراحی شده‌اند.
رنگ های مختلف فیوز خودرو
فیوز قرمز: این فیوزها معمولاً برای مدارهایی با جریان بالا استفاده می‌شوند، اما به طور خاص به مدارهای اصلی خودرو محدود نمی‌شوند. آنها می‌توانند برای مدارهای مختلفی از جمله استارت، بوق و سایر اجزای پر مصرف استفاده شوند.
فیوز آبی: این فیوزها معمولاً برای مدارهایی با جریان متوسط استفاده می‌شوند و می‌توانند به مدارهای تجهیزات جانبی، سیستم صوتی و سایر تجهیزات غیر ضروری برای حرکت خودرو متصل شوند.
فیوز زرد: این فیوزها معمولاً برای مدارهایی با جریان کم استفاده می‌شوند و می‌توانند به مدارهای چراغ‌های داخلی، ساعت و سایر تجهیزات کم مصرف متصل شوند.
فیوز سبز: استفاده از فیوزهای سبز برای مدارهای سیستم خنک‌کننده و تهویه خودرو یک تعمیم بیش از حد است. رنگ فیوزها برای این مدارها می‌تواند متفاوت باشد و بهتر است به دفترچه راهنمای خودرو مراجعه شود.
فیوز خاکستری: استفاده از فیوزهای خاکستری برای تجهیزات توزیع توان الکتریکی خودرو نیز یک تعمیم بیش از حد است. رنگ فیوزها برای این تجهیزات می‌تواند متفاوت باشد و بهتر است به دفترچه راهنمای خودرو مراجعه شود.
علت های سوختن فیوز ماشین
سوختن مکرر فیوز می‌تواند نشانه‌ای از وجود مشکلاتی جدی در سیستم برق خودرو باشد. دلایل متعددی برای این اتفاق وجود دارد که شناخت آنها می‌تواند به راننده کمک کند تا از بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری کند.
1- اتصال کوتاه در سیستم برقی خودرو
اتصال کوتاه یکی از رایج ترین دلایل سوختن فیوز در سیستم برقی خودرو است. در صورت بروز اتصال کوتاه، جریان الکتریکی به جای طی کردن مسیر مشخص در مدار، از مسیری کوتاه‌تر و معمولاً با مقاومت بسیار کمتر عبور می‌کند. این افزایش ناگهانی جریان الکتریکی، حرارت بسیار زیادی تولید کرده و باعث ذوب شدن فیوز می‌شود. فیوز به عنوان یک عنصر محافظتی عمل کرده و با قطع جریان، از آسیب دیدن سایر اجزای سیستم برقی خودرو جلوگیری می‌کند.
وقتی سیم های برق خودرو به هم برخورد می‌کنند یا به بدنه خودرو اتصال پیدا می‌کنند، یک مسیر کوتاه و مستقیم برای عبور جریان برق ایجاد می‌شود. این مسیر کوتاه باعث می‌شود جریان برق به جای اینکه از مسیرهای مشخص شده عبور کند، به طور ناگهانی و با شدت زیاد از این مسیر جدید عبور کند. این افزایش ناگهانی جریان برق باعث تولید حرارت بسیار زیاد شده و فیوز را می‌سوزاند. سوختن فیوز باعث قطع جریان برق شده و از آسیب دیدن سایر قطعات خودرو جلوگیری می‌کند.
2- اعمال بار بیش از حد بر سیستم
هنگامی که مصرف وسایل برقی خودرو مانند چراغ ها، رادیو، سیستم تهویه مطبوع و سایر تجهیزات برقی خودرو به صورت همزمان و با حداکثر توان خود مورد استفاده قرار می‌گیرند، جریان الکتریکی عبوری از مدار افزایش می‌یابد. در صورتی که این جریان از حد مجاز فیوز فراتر رود، فیوز به عنوان یک عنصر حفاظتی عمل کرده و مدار را قطع می‌کند تا از آسیب دیدن سایر قطعات جلوگیری شود.
به عبارت دیگر، زمانی که مجموع جریان کشیده شده توسط مصرف کننده‌های مختلف، از توان طراحی شده فیوز بیشتر شود، فیوز به عنوان یک سوئیچ خودکار عمل کرده و مدار را قطع می‌کند تا از آسیب دیدن سیم ها، اتصالات و سایر اجزای سیستم الکتریکی خودرو جلوگیری کند.
3- باتری به باتری کردن غیر اصولی
اتصال باتری به باتری دو خودرو، در مواقع اضطراری برای روشن کردن خودرویی با باتری خالی انجام می‌شود. با این حال، انجام نادرست این کار می‌تواند عواقب جدی از جمله سوختن فیوز خودرو را در پی داشته باشد. در صورت اتصال نادرست، جریان الکتریکی با شدت بسیار زیادی بین دو باتری جریان می‌یابد که این امر می‌تواند باعث ایجاد جرقه، گرمای بیش از حد و در نهایت سوختن فیوز شود. همچنین، نوسانات شدید ولتاژ ناشی از اتصال غیراصولی می‌تواند به سایر اجزای سیستم برق خودرو آسیب برساند.
4- افزودن دستگاه های غیر استاندارد به سیستم برق
هنگامی که دستگاه هایی با آمپر و توان مصرفی بالاتر از ظرفیت مدار برقی خودرو به آن متصل می‌شوند (مانند سیستم های صوتی قدرتمند، پروژکتورهای قوی، شارژ کردن لپتاپ و موبایل و…) بارگذاری بیش از حد بر روی سیستم برق اعمال می‌گردد. این امر منجر به افزایش جریان الکتریکی و تولید حرارت بیش از حد در سیم کشی و اتصالات شده و در نهایت به سوختن فیوزها منجر خواهد شد.
تصور کنید که سیستم برق خودرو شما همانند یک لوله آب است. اگر شیر آبی را بیش از حد باز کنید، فشار آب در لوله افزایش یافته و ممکن است لوله آسیب ببیند. در سیستم برق خودرو نیز، اگر دستگاه های برقی زیادی را به آن متصل کنید، گویی شیر آب را بیش از حد باز کرده‌اید و در نتیجه، سیستم برق دچار مشکل می‌شود.
5- خرابی دینام ماشین
دینام وظیفه تولید جریان الکتریکی برای شارژ باتری و تامین انرژی لوازم برقی خودرو را بر عهده دارد. در صورت بروز نقص در دینام، جریان الکتریکی تولید شده می‌تواند بیش از حد معمول شده و به اجزای دیگر سیستم برق خودرو، از جمله فیوزها، آسیب برساند. به عبارت دیگر، خرابی دینام منجر به نوسانات شدید در جریان الکتریکی می‌شود که این نوسانات می‌تواند باعث ایجاد اتصال کوتاه و در نتیجه سوختن فیوز شود.
برای درک بهتر این موضوع، می‌توان گفت دینام مانند یک ژنراتور کوچک در خودرو عمل می‌کند. زمانی که این ژنراتور به درستی کار نکند، جریان الکتریکی تولید شده به جای اینکه به صورت پایدار به باتری و سایر اجزا برسد، به صورت ناگهانی افزایش یافته و باعث ایجاد مشکلاتی در سیستم برق خودرو می‌شود.
شناسایی فیوز سوخته ماشین
برای تشخیص فیوز معیوب در خودرو، معمولاً از سه روش زیر استفاده می‌شود:
- بازرسی بصری: اغلب فیوزها شفاف هستند و با نگاه کردن به آنها می‌توان رشته داخلی را مشاهده کرد. در صورت سوختن فیوز، رشته داخلی قطع شده، ذوب شده یا آثار سوختگی به رنگ سیاه یا قهوه‌ای روی فیوز قابل مشاهده خواهد بود. این ساده ترین روش برای تشخیص فیوز معیوب است.
- استفاده از مولتی متر یا تستر مدار: با استفاده از یک مولتی متر یا تستر مدار می‌توان به طور دقیق‌تر وجود یا عدم وجود جریان الکتریکی در دو سر فیوز را بررسی کرد. در صورتی که فیوز سوخته باشد، جریان الکتریکی از آن عبور نخواهد کرد.
- تعویض فیوز: در صورتی که با استفاده از دو روش قبلی نتوان به طور قطعی مشخص کرد که فیوز معیوب است یا خیر، می‌توان فیوز را با یک فیوز سالم جایگزین کرده و سپس عملکرد سیستم را بررسی کرد. در صورتی که با تعویض فیوز مشکل برطرف شود، به این معنی است که فیوز قبلی معیوب بوده است.
نکته مهم: هنگام تعویض فیوز، حتماً از فیوزی با آمپر مناسب استفاده شود. استفاده از فیوزی با آمپر بالاتر می‌تواند باعث ایجاد اتصال کوتاه و آسیب به سایر قطعات خودرو شود.
مراحل تعویض فیوز سوخته
- قطع کامل برق خودرو: پیش از هرگونه اقدامی، جهت جلوگیری از برق گرفتگی، اطمینان حاصل نمایید که خودرو کاملاً خاموش بوده و کلید استارت در وضعیت “خاموش” قرار دارد.
- یافتن جعبه فیوز: جعبه فیوز معمولاً در قسمت زیر فرمان یا در کنار راننده قرار دارد. در برخی مدل ها ممکن است جعبه فیوز دیگری نیز در زیر کاپوت خودرو وجود داشته باشد.
- باز نمودن جعبه فیوز: با استفاده از ابزار مناسب (پیچ گوشتی یا ابزار مخصوص)، درب جعبه فیوز را باز نمایید. در داخل جعبه، معمولاً نموداری از محل قرارگیری فیوزها و مشخصات فنی آنها وجود دارد.
- شناسایی فیوز معیوب: با بررسی ظاهری فیوزها، فیوز سوخته را شناسایی نمایید. فیوز سوخته معمولاً دارای سیم داخلی قطع شده یا تغییر رنگ یافته می‌باشد. در صورت نیاز، از ابزار تست فیوز برای اطمینان از سوختن فیوز استفاده نمایید.
- تعویض فیوز: فیوز سوخته را با یک فیوز جدید با مشخصات فنی یکسان (ولتاژ و آمپر) جایگزین نمایید. توجه داشته باشید که فیوز جدید باید کاملاً در جای خود قرار گیرد.
- بستن جعبه فیوز: پس از تعویض فیوز، درب جعبه فیوز را محکم ببندید تا از ورود گرد و غبار و رطوبت به داخل آن جلوگیری شود.
سوالات متداول
دستگاهی که به آن مدار متصل است (مثلاً چراغ ها، رادیو، برف پاک‌کن و …) دیگر روشن نمی‌شود. اگر فیوز اصلی خودرو بسوزد، ممکن است خودرو روشن نشود.
فیوزها برای محافظت از مدارهای الکتریکی خودرو در برابر جریان بیش از حد طراحی شده‌اند. سوختن فیوز نشان میدهد که مشکلی در مدار وجود دارد. در برخی موارد، سوختن فیوز می‌تواند نشانه‌ای از اتصال کوتاه یا گرمای بیش از حد در مدار باشد که احتمال آتش‌سوزی را افزایش میدهد.
جمع بندی
یدکی اصیل عرضه کننده طیف گسترده‌ای از قطعات و لوازم یدکی در شیراز است. این فروشگاه به صورت حضوری و آنلاین آماده ارائه خدمت به شماست.
در فروشگاه یدکی اصیل، می‌توانید انواع قطعات حیاتی خودرو از جمله دسته موتور، کمک فنر، بلبرینگ، دینام، کویل و کاسه نمد را با اطمینان خاطر خریداری نمایید. همچنین، قطعات حساس و تخصصی همچون سرسیلندر نیز در سبد محصولات این فروشگاه موجود می‌باشد. سوختن فیوز ماشین
ایران خودرو