یکی از مشکلات رایجی که رانندگان با آن مواجه می‌شوند، جا نرفتن دنده ماشین است. این مشکل می‌تواند در هر نوع خودرویی، چه دنده دستی و چه اتوماتیک، رخ دهد و رانندگی را مختل کند.
این اتفاق نه تنها می‌تواند آزاردهنده باشد، بلکه در مواقعی خطرآفرین نیز خواهد بود. تصور کنید در یک سربالایی تند یا در اتوبان شلوغ هستید و ناگهان دنده ماشینتان جا نمی‌رود! در این شرایط، آشنایی با علل احتمالی این مشکل می‌تواند به شما در حل سریع‌تر آن و جلوگیری از بروز خطرات احتمالی کمک کند.
علت جا نرفتن دنده ماشین بسیار متنوع است و می‌تواند از نقص در سیستم کلاچ تا مشکلات گیربکس و حتی نقص فنی در بخش‌های برقی خودرو را شامل شود. در ادامه به برخی از رایج‌ترین دلایل جا نرفتن دنده در خودروهای دنده دستی و اتوماتیک اشاره می‌کنیم و راهکارهای رفع هر یک را به تفصیل شرح می‌دهیم.
فهرست
دلایل احتمالی جا نرفتن دنده
شنیدن صدای گوش‌خراش حین تعویض دنده، دشواری در حرکت دنده، و یا خلاص شدن دنده پس از جا انداختن، همگی نشان‌دهنده‌ی خرابی در قطعات مربوط به دنده خودرو هستند.
در این شرایط، اولین قدم برای حل مشکل، تشخیص علت آن است.
مشکل در سیستم کلاچ
1. نقص در صفحه کلاچ: اولین علتی که ممکن است باعث جا نرفتن دنده در گیربکس های دستی شود به صفحه کلاچ مربوط می‌شود. صفحه کلاچ از آزبست و تعدادی فنر ارتجاعی تشکیل شده است که وظایف مهمی را بر عهده دارند. صفحه کلاچ وظیفه دارد تا با چرخ ماشین درگیر شده و قدرت موتور را به گیربکس منتقل کند.
فنرهای صفحه کلاچ باعث نرم شدن دنده می‌شوند. به این صورت که هنگام جا زدن دنده و رها کردن کلاچ، این فنرها فشار را از روی شفت میانی گیربکس برداشته و ارتعاشات دیسک را به گیربکس منتقل نمی‌کنند. در صورت وجود نقص در صفحه کلاچ، مانند فرسودگی آزبست یا خرابی فنرها، عمل جا رفتن دنده با مشکل مواجه شده و ممکن است دنده به درستی جا نرود.
اگر صفحه کلاچ فرسوده یا آسیب دیده باشد، به درستی با چرخ در حال حرکت درگیر نمی شود و در نتیجه دنده ها به سختی جا می روند.
2. نقص در سیم کلاچ: سیم کلاچ وظیفه دارد تا نیروی پای راننده را به صفحه کلاچ منتقل کند. اگر سیم کلاچ شل یا خراب باشد، به اندازه کافی نیرو برای درگیر شدن صفحه کلاچ با چرخ را فراهم نمی کند و در نتیجه دنده ها به سختی جا می روند.
شل شدن سیم کلاچ باعث می‌شود که نیروی کافی به صفحه کلاچ منتقل نشود و در نتیجه صفحه کلاچ به طور کامل با چرخ درگیر نشود.
پاره شدن سیم کلاچ به طور کامل ارتباط بین پدال کلاچ و صفحه کلاچ را قطع می‌کند. در این حالت، راننده قادر به تعویض دنده نخواهد بود.
گیر کردن سیم کلاچ می‌تواند به دلیل نقص در روکش سیم یا نقص در سیستم هیدرولیک کلاچ (در برخی از خودروها) باشد. در این حالت، سیم کلاچ به طور کامل آزاد نمی‌شود و صفحه کلاچ به طور کامل از چرخ جدا نمی‌شود. این عدم جدایی کامل، جا رفتن دنده را دشوار می‌کند.
3. نقص در بلبرینگ کلاچ: بلبرینگ کلاچ وظیفه دارد تا صفحه کلاچ را به طور روان حرکت دهد. اگر بلبرینگ کلاچ خراب یا فرسوده باشد، صفحه کلاچ به درستی حرکت نمی کند و در نتیجه دنده ها به سختی جا می روند.
یکی از علائم رایج خرابی بلبرینگ کلاچ، ایجاد صداهای غیرعادی مانند تق‌تق، سوت یا جیغ هنگام فشار دادن پدال کلاچ است. این صداها نشان‌دهنده‌ی فرسودگی یا نقص در بلبرینگ و عدم چرخش روان آن است. در صورت خرابی بلبرینگ، ممکن است پدال کلاچ سفت‌تر از حد معمول شده و فشار بیشتری برای فشردن آن نیاز باشد. این امر به دلیل افزایش اصطکاک در سیستم کلاچ رخ می‌دهد.
4. نقص در سیستم هیدرولیک کلاچ: نقص در سیستم هیدرولیک کلاچ می‌تواند به طور مستقیم بر عملکرد دنده‌ها و جا نرفتن آنها تاثیر بگذارد. در این سیستم، از روغن برای انتقال نیروی پای راننده به صفحه کلاچ استفاده می‌شود. اگر نقصی در این سیستم رخ دهد، مانند نشتی روغن، خرابی پمپ کلاچ یا گرفتگی لوله‌ها، نیروی کافی به صفحه کلاچ منتقل نمی‌شود و عمل درگیری با چرخ طیار به درستی انجام نمی‌شود.
در نتیجه، راننده در هنگام تعویض دنده با مشکلاتی مانند سخت جا رفتن دنده، جا نرفتن کامل دنده، یا صدای ناهنجار از گیربکس مواجه خواهد شد.
علاوه بر موارد ذکر شده، نقص در سایر اجزای سیستم کلاچ مانند پدال کلاچ، سیلندر اصلی کلاچ و شیلنگ های کلاچ نیز می تواند باعث بد جا رفتن دنده ها شود.
مشکل در گیربکس
یکی از رایج‌ترین مشکلات، کاهش سطح یا کیفیت روغن گیربکس (واسکازین) است. روغن گیربکس وظیفه‌ی روان‌کاری قطعات داخلی گیربکس و خنک‌سازی آنها را بر عهده دارد. اگر سطح روغن گیربکس پایین باشد یا کیفیت آن نامناسب باشد، اصطکاک بین قطعات افزایش می‌یابد و در نتیجه، تعویض دنده دشوار می‌شود.
آسیب‌دیدگی ماهک دنده نیز می‌تواند باعث بد جا رفتن دنده شود. ماهک دنده وظیفه‌ی جابه‌جا کردن کشویی دنده را بر عهده دارد. اگر ماهک دنده آسیب ببیند، ممکن است کشویی دنده به درستی در جای خود قرار نگیرد و در نتیجه، دنده به سختی جا می‌رود.
مشکلات مربوط به سیستم تعویض دنده نیز می‌توانند باعث بد جا رفتن دنده شوند. این مشکلات می‌توانند شامل خرابی اهرم دنده، سلکتور، بوش‌ها و بلبرینگ‌ها باشند.
در نهایت، مشکلات مربوط به فلایویل نیز می‌توانند باعث بد جا رفتن دنده شوند. فلایویل وظیفه‌ی ذخیره و انتقال گشتاور موتور را بر عهده دارد. اگر فلایویل آسیب ببیند، ممکن است لرزش‌های زیادی ایجاد کند و در نتیجه، تعویض دنده دشوار می‌شود.
بهتر است مشکلات مربوط به گیربکس خودرو را توسط تعمیرکار ماهر بررسی کنید.
سوالات متداول
بله، اختلال در سیستم الکترونیکی خودرو می‌تواند یکی از دلایل جا نرفتن دنده باشد. این موضوع در خودروهای امروزی که از سیستم‌های انتقال قدرت پیشرفته استفاده می‌کنند، بیشتر به چشم می‌آید.
مشکل در سنسور موقعیت دنده: این سنسور به گیربکس می‌گوید که دنده در چه وضعیتی قرار دارد. اگر این سنسور خراب شود، گیربکس نمی‌تواند دنده را به درستی جا بزند.
مشکل در سنسور سرعت: این سنسور به گیربکس می‌گوید که خودرو با چه سرعتی در حال حرکت است. اگر این سنسور خراب شود، گیربکس ممکن است اجازه تعویض دنده را ندهد.
مشکل در یونیت کنترل گیربکس (ECU): این کامپیوتر وظیفه کنترل تمام عملکردهای گیربکس را بر عهده دارد. اگر این کامپیوتر خراب شود، ممکن است گیربکس به درستی کار نکند و دنده جا نرود.
با رعایت موارد زیر می‌توانید از جا نرفتن دنده ماشین جلوگیری کنید:
سرویس دوره‌ای خودرو: به طور منظم روغن گیربکس و کلاچ را چک کنید و در صورت نیاز تعویض کنید.
رانندگی صحیح: از ضربه زدن به دنده و کلاچ خودداری کنید.
استفاده از قطعات باکیفیت: در صورت نیاز به تعویض قطعات، از قطعات باکیفیت و اصلی استفاده کنید.
مشکلات مربوط به دنده عقب معمولاً به دلیل نقص در سیستم تعویض دنده یا خرابی ماهک دنده عقب است.
جمع بندی
یدکی اصیل عرضه کننده انواع قطعات و لوازم یدکی خودرو در شیراز، لوازم یدکی ایران خودرو شیراز و لوازم یدکی سایپا شیراز است. این فروشگاه در شیراز واقع شده و به صورت حضوری و آنلاین آماده ارائه خدمت به شماست. یدکی اصیل در تلاش است تا محصولات با کیفیت و اصل را با قیمت مناسب به دست مشتریان خود در سراسر کشور برساند.
فروشگاه یدکی اصیل انواع قطعات و لوازم یدکی ماشین (پژو، پراید و…) از جمله قطعات موتوری، قطعات بدنه، قطعات برقی و الکترونیکی، قطعات تزئینی و … را عرضه می نماید.
ایران خودرو