یکی از روش های رایج برای حفظ شارژ باتری، قرار دادن خودرو در حالت درجا و روشن نگه داشتن موتور به مدت معین است. این روش به عنوان یک راهکار ساده و در دسترس برای شارژ باتری، به ویژه در مواقعی که خودرو به مدت طولانی پارک شده است، مورد توجه بسیاری از رانندگان قرار می‌گیرد.
با این حال، در خصوص مزایا و معایب این روش و تأثیرات آن بر عمر باتری خودرو، پرسش های متعددی مطرح میشود.
در این مقاله، به بررسی جامع این موضوع پرداخته شده و ضمن ارائه اطلاعات دقیق در خصوص فرآیند شارژ باتری در حالت درجا، به ارزیابی کارایی و اثربخشی آن در مقایسه با سایر روش های شارژ باتری خودرو خواهیم پرداخت.
شارژ کردن باتری ماشین
در صورتی که خودرو به صورت مداوم مورد استفاده قرار نگیرد، کاهش تدریجی شارژ باتری آن کاملا طبیعی است. این پدیده نه تنها در باتری خودروها، بلکه در کلیه دستگاه های مجهز به باتری قابل شارژ نیز مشاهده میشود. تداوم این وضعیت می‌تواند به مرور زمان به چرخه عمر باتری خودرو آسیب رسانده و در نهایت منجر به تخلیه کامل آن و عدم امکان استارت خودرو گردد.
تمام باتری ها به مرور زمان مقداری از شارژ خود را از دست می‌دهند. این فرآیند طبیعی است و به آن خود تخلیه می‌گویند. حتی زمانی که خودرو خاموش است، برخی سیستم های الکتریکی مانند ساعت، سیستم امنیتی و سیستم های کامپیوتری خودرو به مقدار کمی جریان مصرف می‌کنند.
آیا شارژ باتری در حالت درجا درست است؟
بیاید از ابتدا فرایند روشن شدن خودرو را به طور خلاصه بررسی کنیم.
حرکت خودرو حاصل یک سری واکنش های پیچیده و هماهنگ بین قطعات مختلف موتور است. در ابتدا پمپ بنزین، سوخت مورد نیاز موتور را پس از عبور از فیلتر سوخت، به انژکتورها می‌رساند. انژکتورها با توجه به سیگنال های دریافتی از ECU، سوخت را به اندازه و در زمان مناسب به داخل سیلندر می‌پاشند. همزمان با پاشش سوخت، هوا نیز از طریق فیلتر هوا و منیفولد ورودی به داخل سیلندر کشیده میشود. مخلوط سوخت و هوا در داخل سیلندر فشرده شده و سپس با جرقه‌ای که توسط شمع ایجاد میشود، شعله‌ور میشود. انفجار حاصل از احتراق، پیستون را به حرکت درآورده و در نهایت باعث چرخش میل لنگ و انتقال قدرت به چرخ ها میشود.
احتراق سوخت در موتور خودرو منجر به تولید حرارت زیادی میشود. این حرارت در ابتدا باعث گرم شدن سریع قطعات موتور به ویژه سرسیلندر میشود. برای جلوگیری از افزایش بیش از حد دما و آسیب دیدن قطعات، سیستم خنک کننده به کمک ترموستات و رادیاتور، آب را به گردش درآورده و دمای موتور را در محدوده مشخصی نگه می‌دارد.
بلافاصله بعد از روشن شدن موتور، روغن موتور وارد عمل میشود تا مانع از سایش قطعات شود اما گرم شدن روغن موتور زمان بیشتری می‌برد. برای رسیدن به حداکثر کارایی موتور، روغن باید به دمای کاری مشخصی برسد. این دما، دمایی است که در آن روغن موتور بهترین عملکرد خود را از نظر روانکاری و کاهش اصطکاک نشان می‌دهد. بنابراین، پس از روشن کردن خودرو، بهتر است مدتی صبر کرد تا روغن موتور به دمای کاری برسد و سپس به رانندگی با سرعت بالا یا اعمال بار زیاد بر روی موتور اقدام کنید.
آسیب به روغن موتور در اثر استارت درجا
در شرایط سرد بودن موتور، مقدار ناچیزی از مخلوط هوا و بنزین از طریق منافذ موجود بین پیستون، سیلندر و رینگ ها به بخش تحتانی پیستون نفوذ می‌کند. مخلوط هوا و بنزینی که به روغن موتور راه می‌یابد، در دمای مناسب و در طی فرآیند احتراق به طور کامل سوخته و از بین می‌رود. اما در شرایطی که موتور هنوز به دمای کاری خود نرسیده است، بنزین موجود در روغن به طور کامل تبخیر نشده و همراه روغن باقی می‌ماند. این امر موجب کاهش کیفیت و گرانروی روغن شده و در نتیجه، روغن قادر به انجام وظایف اصلی خود مانند روانکاری، خنک کاری و کاهش اصطکاک نخواهد بود.
تکرار این اتفاق، به ویژه در خودروهایی که به مدت طولانی بدون استفاده می‌مانند، منجر به کاهش قابل توجه کیفیت روغن و در نتیجه، افت کارایی موتور میشود. ورود بنزین به روغن موتور، باعث رقیق شدن روغن و کاهش غلظت آن میشود. کاهش غلظت روغن، باعث کاهش کارایی آن در انجام این وظایف شده و در نتیجه، می‌تواند به موتور آسیب های جدی وارد کند. از جمله عواقب این اتفاق می‌توان به افزایش اصطکاک بین قطعات، افزایش دمای موتور، کاهش عمر مفید قطعات و در نهایت، خرابی موتور اشاره کرد.
آسیب به کاتالیست در اثر استارت درجا
عادت به استارت زدن درجا به منظور شارژ باتری خودرو، عواقبی جبران ناپذیری را برای سیستم اگزوز، به ویژه کاتالیست کانورتور، به همراه دارد.
در هنگام استارت اولیه خودرو، به دلیل سرد بودن موتور، میزان گازهای نسوخته‌ای که وارد سیستم اگزوز می‌شوند به طور قابل توجهی افزایش می‌یابد. کاتالیست کانورتور(مبدل کاتالیستی) که وظیفه تبدیل این گازهای مضر به مواد بی‌ضرر را بر عهده دارد، برای انجام این فرآیند نیاز به دمای کاری مشخصی دارد. روشن و خاموش کردن مکرر موتور در مدت زمان کوتاه، مانع از رسیدن کاتالیست به دمای مورد نیاز میشود و در نتیجه، بخشی از گازهای نسوخته در ساختار سرامیکی آن محبوس می‌شوند.
تکرار این عمل باعث تجمع تدریجی گازهای نسوخته در کاتالیست شده و در نهایت منجر به احتراق ناگهانی این گازها در داخل کاتالیست میشود. دمای بسیار بالای ناشی از این احتراق، باعث آسیب دیدن صفحات سرامیکی کاتالیست و تغییر شکل آن‌ها شده و در مواردی منجر به گرفتگی کامل کاتالیست میشود.
گرفتگی کاتالیست علاوه بر افزایش آلایندگی خودرو، باعث کاهش کارایی موتور و افزایش مصرف سوخت نیز میشود. بنابراین، عادت به استارت زدن درجا نه تنها به باتری خودرو کمک چندانی نمی‌کند، بلکه به سایر اجزای موتور و سیستم اگزوز نیز آسیب جدی وارد می‌کند.
آسیب به دینام
هنگامی که خودرو در حال حرکت است، دینام خودرو برق تولید می‌کند و بخشی از آن برای شارژ باتری استفاده میشود، اما برای شارژ کامل باتری، خودرو نیاز به حرکت دارد. در حالت درجا، دینام توانایی شارژ کامل باتری را ندارد و معمولاً فقط از تخلیه بیشتر آن جلوگیری می‌کند.
دینام در حالت درجا، برق کمتری نسبت به زمانی که خودرو در حال حرکت است تولید می‌کند. در این حالت، سرعت چرخش میل لنگ و در نتیجه روتور دینام بسیار پایین است. این کاهش سرعت به معنای کاهش تولید برق توسط دینام می‌باشد. حتی در حالت درجا هم خودرو به برق برای روشن نگه داشتن سیستم هایی مانند چراغ ها، رادیو و سیستم های الکترونیکی نیاز دارد. برای شارژ کامل یک باتری، به جریان شارژ بالایی نیاز است که دینام در حالت درجا قادر به تأمین آن نیست.
جمع بندی
برخلاف باور عموم، شارژ کردن باتری ماشین با روشن کردن کوتاه مدت آن در حالت درجا، روش مناسبی برای شارژ کامل باتری نیست. اگر از خودروی خود کم استفاده می‌کنید یا امکان رانندگی طولانی ندارید، به جای روشن کردن ماشین در حالت درجا، مسافت کوتاهی با ماشین حرکت کنید تا عمر قطعات بیشتر شود و آسیب کمتری ببینند.
یدکی اصیل عرضه کننده طیف گسترده‌ای از قطعات و لوازم یدکی در شیراز است. این فروشگاه به صورت حضوری و آنلاین آماده ارائه خدمت به شماست.
در فروشگاه یدکی اصیل، می‌توانید انواع قطعات حیاتی خودرو از جمله دسته موتور، کمک فنر، بلبرینگ، دینام، کویل و کاسه نمد را با اطمینان خاطر خریداری نمایید. همچنین، قطعات حساس و تخصصی همچون سرسیلندر نیز در سبد محصولات این فروشگاه موجود می‌باشد.
ایران خودرو