با فرارسیدن فصل سرد سال، یکی از دغدغه های اصلی رانندگان، عملکرد صحیح سیستم گرمایشی خودرو است. بخاری خودرو، به عنوان عنصری حیاتی در ایجاد آسایش و راحتی سرنشینان، نقشی کلیدی در ایمنی سفرهای زمستانی ایفا میکند. عملکرد نادرست این سیستم نه تنها موجب ناراحتی سرنشینان، بلکه می‌تواند دید راننده را نیز تحت تأثیر قرار داده و در نتیجه خطر آفرین باشد. در این مقاله، به بررسی دلایل متعددی که ممکن است منجر به اختلال در عملکرد بخاری خودرو شود، خواهیم پرداخت.
عملکرد سیستم گرمایشی خودرو
سیستم گرمایشی خودروها به نحوی طراحی شده است که با بهره گیری از گرمای تولید شده در موتور، محیط داخلی خودرو را گرم و مطبوع نماید. این سیستم به صورت مستقیم به سیستم خنک کننده موتور متصل بوده و از طریق انتقال حرارت، گرمای موتور را به داخل کابین هدایت میکند. در این سیستم، یک مبدل حرارتی موسوم به هسته بخاری، وظیفه انتقال گرما از موتور به هوای داخل کابین را بر عهده دارد.
فرایند احتراق در موتور خودرو مقدار قابل توجهی گرما تولید میکند که در صورت عدم مدیریت مناسب می‌تواند به قطعات موتور آسیب جدی وارد نماید. به همین منظور، سیستم خنک کننده با استفاده از مایع خنک کننده (ضدیخ) این گرما را جذب کرده و به سایر قسمت‌های سیستم منتقل میکند.
مایع خنک کننده پس از جذب گرما، وارد هسته بخاری می‌شود. در این قسمت، بخشی از گرمای این مایع به پره های هسته بخاری منتقل شده و سپس به هوای عبوری از روی این پره ها داده می‌شود. این هوای گرم شده توسط فن دمنده به سمت دریچه های هوای داخل کابین هدایت شده و در نهایت، محیط داخلی خودرو را گرم می‌نماید.
سیستم تهویه خودرو مجهز به کنترل هایی است که به راننده اجازه می‌دهند تا دمای هوای داخل کابین و سرعت جریان هوا را تنظیم نماید. با تنظیم این پارامترها، می‌توان به راحتی دمای مطلوب را در داخل خودرو ایجاد نمود.
علت خرابی بخاری ماشین
خرابی بخاری خودرو می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد که عملکرد صحیح سیستم گرمایشی خودرو را مختل میکند. این مشکل می‌تواند در اثر عوامل متعددی از جمله نقص در قطعات، مسدود شدن مجاری و یا کمبود مایع خنک‌کننده رخ دهد. در ادامه به بررسی دقیق‌تر علل خرابی بخاری خودرو می‌پردازیم.
مسدود شدن هسته بخاری
هسته بخاری مثل یک رادیاتور کوچک عمل میکند. لوله های کوچکی داخل آن وجود دارد که مایع خنک کننده داغ موتور از آن‌ها عبور میکند. این مایع گرمایی که از موتور گرفته، به هسته بخاری منتقل میکند و سپس یک فن، هوای سرد داخل ماشین را از روی هسته بخاری عبور می‌دهد. با این کار، هوا گرم شده و به داخل کابین می‌وزد.
دلایل مختلفی می‌تواند باعث خرابی هسته بخاری شود:
- گرفتگی لوله ها: رسوبات و زنگ زدگی می‌تواند داخل لوله های هسته بخاری را مسدود کند و مانع جریان آزاد مایع خنک کننده شود.
- نشتی: ترک خوردگی یا سوراخ شدن لوله ها باعث نشت مایع خنک کننده می‌شود.
- مشکل در شیلنگ ها: اگر شیلنگ های متصل به هسته بخاری دچار گرفتگی یا پارگی شوند، جریان مایع خنک کننده مختل می‌شود.
- گیر کردن هوا: وجود هوا در سیستم خنک کننده می‌تواند مانع گردش مناسب مایع خنک کننده و انتقال گرما شود.
- ضدیخ غیراستاندارد: معمولا اگر چگالی مایع خنک کننده با چگالی استاندارد خودرو شما مطابقت نداشته باشد این مشکل پیش خواهد آمد.
خرابی ترموستات
ترموستات قطعه‌ای حیاتی در سیستم خنک کننده خودرو محسوب می‌شود که نقش تنظیم دما و جریان مایع خنک کننده را بر عهده دارد. عملکرد صحیح ترموستات برای حفظ دمای بهینه موتور و جلوگیری از آسیب به قطعات داخلی آن از اهمیت بالایی برخوردار است.
در دمای پایین، ترموستات بسته بوده و مانع از جریان یافتن مایع خنک کننده به رادیاتور می‌شود تا موتور سریع‌تر به دمای کارکرد مناسب برسد. با افزایش دما، ترموستات باز شده و اجازه می‌دهد مایع خنک کننده به رادیاتور رفته و خنک شود.
یکی از مهم‌ترین عواقب خرابی ترموستات، اختلال در عملکرد سیستم گرمایشی خودرو است. ترموستات با تنظیم دمای موتور، به طور غیرمستقیم بر دمای هوای تولیدی توسط بخاری تأثیر می‌گذارد.
- گیر کردن ترموستات در حالت باز: در این حالت، مایع خنک کننده به طور مداوم در گردش بوده و موتور به سختی به دمای مطلوب می‌رسد. در نتیجه، هوای تولیدی توسط بخاری سرد بوده و عملکرد گرمایشی خودرو به شدت کاهش می‌یابد.
- گیر کردن ترموستات در حالت بسته: در این حالت، مایع خنک کننده نمی‌تواند به رادیاتور رفته و خنک شود. در نتیجه، موتور به شدت داغ شده و احتمال آسیب دیدن قطعات داخلی آن افزایش می‌یابد. همچنین، هوای تولیدی توسط بخاری سرد بوده و ممکن است حاوی بخار آب نیز باشد.
کمبود مایع خنک کننده
یکی دیگر از عوامل موثر در عملکرد نامناسب سیستم گرمایشی خودرو، کمبود یا آلودگی مایع خنک کننده است. مایع خنک کننده که ترکیبی از آب و ضدیخ با نسبت مشخص است، نقش حیاتی در تنظیم دمای موتور ایفا میکند. این مایع با جذب گرمای اضافی تولید شده در موتور، از افزایش بیش از حد دما و آسیب دیدن قطعات جلوگیری کرده و در عین حال، بخشی از این گرما را به هسته بخاری منتقل میکند تا هوای گرم مورد نیاز کابین را تامین کند.
وجود آلودگی در این مایع، خواص آن را تغییر داده و باعث کاهش راندمان سیستم خنک کننده می‌شود. آلودگی می‌تواند منجر به مسدود شدن مجاری باریک سیستم، کاهش انتقال حرارت و در نهایت، افزایش دمای موتور و کاهش کارایی بخاری شود. همچنین یخ زدگی مایع خنک کننده آلوده، در دماهای پایین‌تر نسبت به مایع خنک کننده سالم، احتمال آسیب دیدن قطعات موتور را افزایش می‌دهد.
توجه به این نکته ضروری است که نسبت صحیح آب و ضدیخ در مایع خنک کننده، بسته به نوع خودرو و شرایط آب و هوایی منطقه، متفاوت است. به طور معمول، نسبت ۵۰:۵۰ آب و ضدیخ توصیه می‌شود. کاهش سطح این مایع نیز می‌تواند باعث کاهش کارایی سیستم گرمایشی شود، زیرا پمپ آب قادر نخواهد بود حجم کافی مایع را به گردش درآورد.
موتور دمنده معیوب
موتور دمنده یکی از اجزای حیاتی سیستم گرمایش خودرو بوده و نقش کلیدی در توزیع هوای گرم در داخل کابین ایفا می‌نماید. این قطعه با دریافت گرمای تولید شده توسط سیستم گرمایش، آن را به هسته بخاری منتقل کرده و سپس با ایجاد جریان هوا، هوای گرم را از طریق دریچه‌ها به داخل کابین هدایت میکند. به عبارت دیگر، موتور دمنده به عنوان یک بلوئر عمل کرده و با ایجاد فشار مثبت، هوای گرم را به صورت یکنواخت در تمام نقاط کابین پخش می‌نماید.
عملکرد صحیح موتور دمنده در حفظ دمای مطلوب داخل کابین، مه زدایی شیشه ها و در نهایت راحتی سرنشینان بسیار مؤثر است. هرگونه اختلال در عملکرد این قطعه می‌تواند منجر به کاهش جریان هوای گرم، عدم امکان کنترل دمای کابین و در نتیجه بروز مشکلات جدی شود. دلایل مختلفی از جمله ایرادات سیم کشی، نشتی، آسیب دیدگی قطعات داخلی، مشکلات برق خودرو و سوختن فیوزها می‌توانند باعث خرابی موتور دمنده و در نتیجه اختلال در عملکرد سیستم گرمایش خودرو شوند.
مسدود شدن رادیاتور
وظیفه اصلی رادیاتور تبادل حرارت، بین مایع خنک کننده و محیط اطراف است. با گذشت زمان احتمال مسدود شدن رادیاتور بخاری به دلیل تجمع رسوبات و ذرات خارجی وجود دارد. این انسداد، جریان آزادانه مایع خنک کننده را در سیستم مختل کرده و در نتیجه، عملکرد بخاری خودرو با اختلال مواجه می‌شود.
از جمله نشانه های بارز مسدود شدن رادیاتور بخاری، می‌توان به کاهش دمای هوای گرم خروجی از دریچه های بخاری، وجود نشتی در سیستم خنک کننده، تغییر رنگ مایع خنک کننده، افزایش دمای موتور و عملکرد نادرست واتر پمپ اشاره نمود. در صورت مشاهده هر یک از این علائم، توصیه می‌شود خودرو به یک تعمیرکار متخصص مراجعه کرده تا نسبت به تشخیص دقیق مشکل و رفع آن اقدام نماید. نادیده گرفتن مسدود شدن رادیاتور بخاری، علاوه بر کاهش کارایی سیستم گرمایشی خودرو، می‌تواند به سایر اجزای موتور نیز آسیب رسانده و هزینه‌های تعمیرات را افزایش دهد.
خرابی واتر پمپ
واتر پمپ به عنوان یکی از اجزای حیاتی سیستم خنک کننده خودرو، نقش بسزایی در حفظ دمای موتور در محدوده استاندارد ایفا می‌نماید. عملکرد صحیح این قطعه، مستقیماً بر کارایی سایر بخش‌های موتور تأثیرگذار بوده و در صورت بروز نقص، می‌تواند منجر به اختلالات جدی در سیستم خنک‌کننده گردد.
از جمله عواقب شایع ناشی از خرابی واتر پمپ، افزایش بیش از حد دمای موتور است که این امر می‌تواند به سایر قطعات موتور نیز آسیب رسانده و عمر مفید خودرو را کاهش دهد. همچنین، عدم گردش مناسب مایع خنک کننده در سیستم، سبب کاهش کارایی سیستم گرمایشی خودرو شده و از تولید هوای گرم کافی برای گرمایش کابین جلوگیری می‌نماید.
خرابی فیوز فن بخاری
فیوز به عنوان یک محافظ عمل میکند و از آسیب دیدن موتور فن بخاری، در صورت افزایش ناگهانی جریان برق جلوگیری میکند. اگر این فیوز به هر دلیلی بسوزد جریان برق به موتور فن قطع می‌شود و در نتیجه فن قادر به چرخش و دمیدن هوای گرم به داخل خودرو نخواهد بود. بنابراین، یکی از دلایل اصلی کار نکردن بخاری خودرو، می‌تواند سوختن فیوز کوچک باشد.
فیوز مثل یک فیتیله است که اگر جریان برق بیش از حد شود، می‌سوزد تا از آسیب رسیدن به بقیه قطعات جلوگیری کند. وقتی فیوز فن بخاری می‌سوزد، انگار این فیتیله قطع شده و برق به فن نمی‌رسد، بنابراین فن نمی‌چرخد و بخاری کار نمی‌کند.
جمع بندی
خرابی بخاری ماشین دلایل مختلفی می‌تواند داشته باشد که از جمله آن‌ها می‌توان به کمبود مایع خنک کننده، مسدود شدن هسته بخاری، خرابی ترموستات، گرفتگی فیلترها و نقص در عملکرد فن دمنده اشاره کرد. این مشکلات باعث می‌شوند هوای گرم کافی به داخل کابین نرسد و سرنشینان احساس سرما کنند. برای رفع این مشکل، بهتر است خودرو را به یک مکانیک متخصص نشان دهید تا علت اصلی خرابی تشخیص داده شود و تعمیرات لازم انجام شود.
یدکی اصیل عرضه کننده طیف گسترده‌ای از قطعات و لوازم یدکی در شیراز است. این فروشگاه به صورت حضوری و آنلاین آماده ارائه خدمت به شماست.
در فروشگاه یدکی اصیل، می‌توانید انواع قطعات حیاتی خودرو از جمله دسته موتور، کمک فنر، بلبرینگ، دینام، کوئل و کاسه نمد را با اطمینان خاطر خریداری نمایید. همچنین، قطعات حساس و تخصصی همچون سرسیلندر نیز در سبد محصولات این فروشگاه موجود می‌باشد.
ایران خودرو