باتری و دینام دو جزء حیاتی در سیستم الکتریکی خودرو هستند که به ترتیب وظیفه ذخیره سازی و تولید برق را بر عهده دارند. سلامت و عملکرد صحیح این دو قطعه برای روشن شدن خودرو، تامین انرژی لوازم برقی و شارژ مجدد باتری هنگام کارکرد موتور ضروری است.
با گذر زمان و در اثر عوامل مختلفی مانند فرسودگی، عوامل محیطی و نقص فنی، باتری و دینام دچار خرابی میشوند. تشخیص به موقع این خرابی‌ها و اقدام برای تعمیر یا تعویض قطعه معیوب، از اهمیت بالایی برخوردار است چرا که از بروز مشکلات جدی‌تر و هزینه های سنگین‌تر جلوگیری میکند.
در این مقاله به بررسی علائم و نشانه هایی که می‌توانند نشان دهنده خرابی باتری یا دینام باشند می‌پردازیم.
مهم ترین نشانه های خرابی باتری
1. روشن نشدن خودرو
بارزترین علامت خرابی باتری، عدم استارت خوردن خودرو است. باتری وظیفه تامین انرژی الکتریکی لازم برای اجزای مختلف خودرو، از جمله سیستم احتراق و سیستم استارت را بر عهده دارد. زمانی که باتری ضعیف یا خراب باشد، نمی تواند ولتاژ کافی را برای روشن شدن موتور فراهم کند. اگر توان کافی برای چرخاندن موتور استارت را نداشته باشد، خودرو روشن نمی‌شود.
2. ضعف در استارت خوردن
ممکن است با وجود سالم بودن باتری، شاهد ضعف در استارت خوردن خودرو باشید. این امر به معنای ضعیف شدن باتری و از دست دادن تدریجی توان آن است. فرسودگی و استفاده زیاد از باتری هنگام خاموش بودن ماشین موجب سخت استارت خوردن خودرو میشود.
3. روشن شدن چراغ هشدار دهنده باتری
بسیاری از خودروها به چراغ هشدار دهنده باتری مجهز هستند که در صورت وجود مشکل در باتری روشن میشود. روشن شدن این چراغ نشان دهنده نقص در سیستم الکتریکی خودرو و احتمالاً خرابی باتری است. البته روشن شدن این چراغ همیشه به معنی خرابی باتری نیست، اگر اتصالات باتری شل یا خورده شده باشد، می تواند جریان الکتریکی را مختل کند و باعث روشن شدن چراغ هشدار شود.
4. تغییر رنگ یا خوردگی پایانه های باتری
تغییر رنگ یا خوردگی پایانه های باتری، که اغلب با رسوباتی به رنگ سبز یا سفید نمایان میشود، میتواند نشان دهنده‌ی سولفاته شدن باتری باشد. سولفاته شدن فرآیندی شیمیایی است که در آن سولفات سرب بر روی صفحات مثبت و منفی باتری تشکیل میشود. این امر میتواند به مرور زمان منجر به کاهش ظرفیت باتری، افزایش مقاومت داخلی و در نهایت خرابی آن شود.
5. متورم شدن باتری
اگر باتری متورم یا باد کرده به نظر می‌رسد، باید فوراً تعویض شود. این امر نشان دهنده نقص داخلی در باتری و خطر انفجار است. انفجار باتری زمانی رخ می‌دهد که هیدروژن تولید شده به مقدار زیاد در داخل باتری جمع شده و با اکسیژن موجود در هوا ترکیب میشود. این ترکیب به شدت قابل اشتعال است و کوچکترین جرقه‌ای میتواند باعث انفجار آن شود.
6. استشمام بوی بد
بوی بد و زننده از باتری، نشان دهنده نشت اسید یا گرم شدن بیش از حد باتری است. این بو به دلیل تجزیه الکترولیت داخل باتری ایجاد میشود. الکترولیت مایعی است که بین صفحات مثبت و منفی باتری قرار دارد و برای تولید جریان الکتریکی ضروری است.
در حالت عادی، الکترولیت در یک محفظه سربسته قرار دارد و هیچ بویی از آن خارج نمی‌شود. اما زمانی که باتری آسیب ببیند یا فرسوده شود، الکترولیت میتواند نشت کند و با هوا واکنش دهد. این واکنش شیمیایی، بوی بدی شبیه به بوی تخم مرغ فاسد یا اسید سولفوریک ایجاد میکند.
7. روشنایی ضعیف چراغ ها
زمانی که باتری به دلیل فرسودگی، خرابی یا عوامل دیگر، ضعیف میشود، دیگر قادر به حفظ ولتاژ کافی نیست. این افت ولتاژ، خود را به صورت ضعیف شدن نور چراغ‌ها، به خصوص در زمان استارت زدن یا روشن بودن همزمان چندین وسیله برقی مانند چراغ ها، سیستم تهویه و سیستم صوتی، نشان می‌دهد.
اگر در هنگام روشن بودن موتور، چراغ‌های خودرو کم نور یا چشمک زن باشند، باتری ضعیف شده و نمی‌تواند برق کافی را تأمین کند.
8. نیاز به شارژ شدن مکرر
در حالت عادی، باتری خودرو با هر بار روشن شدن موتور و کارکرد دینام، شارژ میشود و تا مدت قابل توجهی (معمولاً چند روز یا حتی چند هفته) میتواند انرژی مورد نیاز برای روشن شدن خودرو و تامین برق تجهیزات الکتریکی آن را تامین کند.
اگر مجبورید دائماً باتری را با فواصل زمانی کوتاه شارژ کنید، حتی پس از استفاده کم، باتری به وضوح ضعیف شده و نیاز به تعویض دارد.
مهم ترین نشانه های خرابی دینام
1. صداهای غیرعادی
در صورت شنیدن صدای کلیک یا غرغر هنگام روشن کردن خودرو، احتمال خرابی دینام وجود دارد و باید جهت تعمیر آن اقدام شود. این صدا می تواند ناشی از فرسودگی بلبرینگ ها، خرابی دنده ها یا مشکل در پولکی دینام باشد.
بلبرینگ ها وظیفه دارند چرخش دینام را روان نگه دارند و در صورت فرسودگی، می توانند صدای کلیک یا غرغر ایجاد کنند. دینام دارای دنده هایی است که نیروی موتور را به ژنراتور منتقل می کنند. خرابی یا ساییدگی این دنده ها هم باعث ایجاد این صدا میشود. پولکی دینام قطعه ای است که تسمه دینام را در جای خود نگه می دارد. خرابی یا شل شدن پولکی هم میتواند باعث این صدا شود.
2. کم نور شدن چراغ های داشبورد
اگر در حین رانندگی، نور چراغ های داشبورد به تدریج کم می شود، احتمالاً دینام قادر به تامین جریان کافی برق نیست و باید مورد بررسی قرار گیرد. این امر می تواند به دلیل ضعیف شدن دیودها، فرسودگی برس ها یا مشکل در سیم پیچ ها باشد.
3. بوی سوختگی
بوی سوختگی لاستیک یا سیم داغ در حین رانندگی یا توقف، نشان دهنده خرابی دینام و نیاز به تعویض فوری آن است. این بو می تواند ناشی از گرم شدن بیش از حد دینام به دلیل خرابی بلبرینگ ها، اتصالات ضعیف یا مشکل در سیم پیچ ها باشد.
4. نقص در عملکرد لوازم جانبی
اگر لوازم جانبی خودرو مانند شیشه های برقی، رادیو و … به درستی کار نمی کنند، می تواند ناشی از عدم تامین برق کافی توسط دینام باشد. برای عملکرد صحیح این قطعات، باید دینام توسط یک تعمیرکار بررسی و در صورت نیاز تعمیر یا تعویض شود.
5. روشن شدن چراغ هشدار
یکی از بارزترین علائم خرابی دینام، روشن شدن چراغ های هشدار “GEN” و “ALT” در داشبورد است. این چراغ ها به طور مستقیم به ولتاژ خروجی خودرو متصل هستند و در صورت افت ولتاژ دینام از محدوده 13 تا 14.5 ولت، روشن می شوند. در صورت مشاهده این چراغ ها، باید در اسرع وقت به یک تعمیرکار متخصص مراجعه کنید.
6. خاموش شدن های مکرر خودرو
اگر دینام خراب باشد، به دلیل عدم توانایی در شارژ باتری و تامین برق، خودرو روشن نمی شود یا در حین رانندگی به طور مکرر خاموش می شود. این مشکل می تواند ناشی از خرابی دیودها، رگولاتور ولتاژ، یا اتصالات ضعیف باشد.
تست ساده برای تشخیص خرابی باتری یا دینام
اگر از روی نشانه ها متوجه نشدید که کدام قطعه خراب است، با کمک این 2 راه، راحت‌تر می‌توانید تشخیص دهید:
تست با ولت متر
با استفاده از ولت‌متر، ولتاژ باتری را در حالت خاموش و روشن بودن موتور بررسی کنید. پنل های ترمینال های باتری را جدا کنید. این کار با شل کردن مهره ها با آچار انجام می شود. سیم های ولت متر را به ترمینال های باتری وصل کنید. سیم قرمز را به ترمینال مثبت (+) و سیم سیاه را به ترمینال منفی (-) وصل کنید.
ولتاژ باتری در حالت خاموش باید بین 12 تا 13 ولت باشد و در حالت روشن بودن موتور، باید حدود 14 تا 15 ولت باشد. اگر ولتاژ در هر دو حالت پایین باشد، باتری مشکل دارد و اگر فقط در حالت خاموش پایین باشد، دینام خراب است.
تست با باتری کمکی
اگر باتری دیگری دارید، آن را به باتری ماشین خود وصل کنید. حدود 5 دقیقه صبر کنید. این زمان به باتری کمکی اجازه می دهد تا باتری ماشین شما را کمی شارژ کند. اگر با باتری کمکی، موتور روشن شد، مشکل از باتری شما است.
در نهایت، اگر در تشخیص مشکل با باتری یا دینام خود مطمئن نیستید، بهتر است به یک مکانیک برق خودرو مراجعه کنید.
جمع بندی
در صورتی که باتری یا دینام خودروی شما خراب باشد، ماشین استارت نخواهد خورد. همچنین از جمله اصلی ترین نشانه های خرابی در باتری و یا دینام عبارتند از کم نور شدن چراغ جلو، استارت نخوردن ماشین، صدای کلیک و… در حالت کلی از انجایی که تشخیص علت خرابی قطعات الکتریکی کمی سخت می باشد توصیه می شود که از یک تعمیر کار خبره برای پیدا کردن مشکل و حل آن کمک بگیرید.
یدکی اصیل عرضه کننده انواع قطعات و لوازم یدکی شیراز، لوازم یدکی ایران خودرو شیراز و لوازم یدکی سایپا شیراز است. این فروشگاه در شیراز واقع شده و به صورت حضوری و آنلاین آماده ارائه خدمت به شماست. یدکی اصیل در تلاش است تا محصولات با کیفیت و اصل را با قیمت مناسب به دست مشتریان خود در سراسر کشور برساند.
فروشگاه یدکی اصیل انواع قطعات و لوازم یدکی ماشین (پژو، پراید و…) از جمله قطعات موتوری، قطعات بدنه، قطعات برقی و الکترونیکی، قطعات تزئینی و … را عرضه می نماید.
ایران خودرو