عملکرد صحیح سیستم ترمز، یکی از مهم ترین مولفه‌های ایمنی در رانندگی است. رانندگی با ترمز معیوب، به منزله قمار با جان خود و سرنشینان است. یکی از علائم هشدار دهنده‌ی نقص در سیستم ترمز، اسفنجی شدن پدال ترمز است. در این حالت، راننده هنگام فشار دادن پدال ترمز، احساس می‌کند که پدال به جای سفت شدن، نرم و تا حدی فرو می‌رود.
این پدیده به خودی خود خطرناک است، چرا که قدرت ترمزگیری را به طور قابل توجهی کاهش می‌دهد و در مواقع اضطراری، ممکن است راننده نتواند به موقع خودرو را متوقف کند.
علل متعددی می‌توانند برای اسفنجی شدن پدال ترمز وجود داشته باشند. در این مقاله، به طور خلاصه به برخی از این موارد اشاره می‌کنیم.
ترمز اسفنجی چیست؟
اسفنجی شدن پدال ترمز به حالتی گفته می‌شود که در آن هنگام فشار دادن پدال ترمز، احساس می‌کنید پدال نرم و غیرقابل اتکا است. به جای اینکه با فشار کم، ترمزگیری محکمی داشته باشید، مجبور می‌شوید پدال را بیشتر فشار دهید تا به قدرت ترمزگیری دلخواه برسید.
این امر می‌تواند نشانه‌ای از وجود مشکل در سیستم ترمز خودرو شما باشد و رانندگی با آن در این شرایط بسیار خطرناک است.
علت های اسفنجی شدن ترمز
وجود هوا در سیستم ترمز
وجود هوا در سیستم ترمز، یکی از دلایل اصلی ایجاد حس اسفنجی شدن پدال ترمز است. به این معنی که هنگام فشار دادن پدال، به جای احساس سفت و محکم بودن، پدال نرم و غیرقابل اتکا به نظر می‌رسد. این امر به دلیل فشرده شدن هوا به جای روغن ترمز و ایجاد اختلال در انتقال نیرو به لنت‌ها رخ می‌دهد.
در حالت عادی، سیستم ترمز با مایع مخصوصی به نام روغن ترمز پر شده است. این روغن، نیروی اعمال شده توسط راننده به پدال را به لنت‌ها و در نهایت به چرخ‌ها منتقل می‌کند تا خودرو متوقف شود.
اما وجود هوا در این چرخه اختلال ایجاد می‌کند. هوا به دلیل قابلیت تراکم، به راحتی فشرده شده و نیروی ارسالی از پدال را جذب می‌کند، بدون اینکه آن را به لنت‌ها منتقل کند. در نتیجه، برای متوقف شدن خودرو نیاز به فشار بیشتری به پدال خواهد بود و حس اسفنجی شدن به راننده دست می‌دهد.
علاوه بر مشکل در توقف خودرو، وجود هوا در سیستم ترمز می‌تواند خطرات دیگری را نیز به همراه داشته باشد، از جمله:
- کاهش قدرت ترمزگیری
- افزایش مسافت توقف
- کشیده شدن و ناپایداری خودرو
دلایل ورود هوا به سیستم ترمز
- نشتی در سیستم، هرگونه سوراخ یا ترک در لوله‌های ترمز، اتصالات یا سیلندرها می‌تواند راهی برای ورود هوا به سیستم باشد.
- پایین بودن سطح روغن ترمز باعث ایجاد حباب‌های هوا در سیستم شود.
- خرابی بوستر ترمز، بوستر ترمز به ایجاد نیروی کمکی برای فشار دادن پدال کمک می‌کند. خرابی آن می‌تواند منجر به ورود هوا به سیستم شود.
لنت ترمز فرسوده
لنت ترمز یکی از اجزای حیاتی سیستم ترمز خودرو است که وظیفه‌ی ایجاد اصطکاک بین لاستیک و دیسک یا کاسه ترمز را برای کاهش سرعت و توقف خودرو بر عهده دارد. با گذشت زمان و طی مسافت، لنت ترمز به تدریج ساییده و فرسوده می‌شود.
هنگامی که راننده پدال ترمز را فشار می‌دهد، نیروی وارده از طریق روغن ترمز به سیلندرهای چرخ منتقل می‌شود. این نیرو پیستون‌های داخل سیلندرها را به حرکت در می‌آورد و لنت‌ها را به دیسک یا کاسه ترمز فشار می‌دهد. اصطکاک ایجاد شده بین لنت و دیسک یا کاسه، سرعت چرخ‌ها را کاهش داده و خودرو متوقف می‌شود.
با ساییده شدن لنت ترمز، ضخامت آن کم می‌شود. در این حالت، برای اعمال همان میزان نیروی ترمزگیری به دیسک یا کاسه، باید پدال ترمز را عمیق‌تر فشار داد. در موارد شدیدتر، ممکن است لنت به طور کامل ساییده شده و به فلز زیرین آن برسد. در این شرایط، تماس فلز با فلز نه تنها قدرت ترمزگیری را به شدت کاهش می‌دهد، بلکه می‌تواند به دیسک یا کاسه ترمز نیز آسیب برساند.
کم شدن روغن ترمز و کهنه شدن آن
پایین بودن سطح روغن ترمز می‌تواند نشان دهنده نشتی در سیستم باشد. نشتی می‌تواند در هر جایی از خطوط ترمز، شلنگ‌ها یا کالیپرها رخ دهد.
وقتی سطح روغن ترمز پایین باشد، هوا می‌تواند به داخل سیستم ترمز نفوذ کند. هوا به دلیل قابلیت تراکم پذیری بیشتر نسبت به روغن، فشار لازم برای درگیر شدن لنت‌ها با دیسک و لاستیک را منتقل نمی‌کند. در نتیجه، احساس می‌کنید پدال ترمز “اسفنجی” شده و برای متوقف کردن خودرو باید بیشتر به آن فشار دهید.
علاوه بر این، روغن ترمز با گذشت زمان رطوبت را جذب می‌کند. این رطوبت می‌تواند نقطه جوش روغن را پایین بیاورد و باعث ایجاد حباب‌های بخار در سیستم ترمز هنگام گرم شدن شدید آن (مثلاً در ترافیک سنگین یا رانندگی در سراشیبی) شود. این حباب‌های بخار نیز قابل تراکم هستند و فشار لازم را برای ترمزگیری موثر منتقل نمی‌کنند و باعث احساس اسفنجی شدن پدال ترمز می‌شوند.
رطوبت جذب شده در روغن ترمز می‌تواند باعث خوردگی در اجزای فلزی سیستم ترمز شود، که می‌تواند منجر به نشت و مشکلات دیگر شود.
آسیب دیدن سیلندر ترمز
سیلندر ترمز که به آن کالیپر ترمز نیز گفته می‌شود، جزء حیاتی سیستم ترمز هیدرولیکی خودرو است که نیروی راننده بر پدال ترمز را به فشار لازم برای لنت ها جهت متوقف کردن چرخ ها تبدیل می کند. در صورت آسیب دیدگی این قطعه، عملکرد ترمز به طور قابل توجهی مختل شده و می تواند پیامدهای خطرناکی به همراه داشته باشد.
یکی از عواقب رایج آسیب دیدگی سیلندر ترمز، پدال ترمز اسفنجی است. اسفنجی شدن پدال ترمز به دلیل نشت مایع ترمز از سیلندر رخ می دهد. این نشت می تواند ناشی از فرسودگی، خوردگی یا شکستگی سیلندر باشد.
زنگ زدگی در کالیپرهای ترمز دیسکی
کالیپر ترمز، وظیفه‌ی آن نگه داشتن لنت‌های ترمز به روی دیسک ترمز هنگام فشار دادن پدال ترمز است. با گذشت زمان، کالیپرها می‌توانند به دلیل فرسایش، رطوبت و عدم استفاده، دچار زنگ زدگی شوند. زنگ زدگی در کالیپرها می‌تواند منجر به مشکلات مختلفی از جمله پدال ترمز اسفنجی شود.
زنگ زدگی می‌تواند باعث چسبندگی یا گیر کردن پيستون‌های داخل کالیپر شود. این امر از حرکت آزادانه پيستون‌ها هنگام فشار دادن پدال ترمز جلوگیری می‌کند و در نتیجه منجر به کاهش فشار هیدرولیکی بر لنت‌ها و دیسک می‌شود. به همین دلیل، برای توقف کامل خودرو به فشار بیشتری روی پدال نیاز است و حس اسفنجی بودن به راننده القا می‌شود.
زمانی که برخی از قسمت‌های کالیپر زنگ زده باشد، لنت‌ها در آن قسمت‌ها به طور کامل با دیسک تماس پیدا نمی‌کنند و در نتیجه ساییدگی بیشتری در نقاط دیگر لنت اتفاق می‌افتد. این امر نه تنها باعث کاهش کارایی ترمز می‌شود، بلکه می‌تواند منجر به ایجاد صداهای ناهنجار هنگام ترمزگیری نیز شود.
در موارد شدید زنگ زدگی، ممکن است باعث ایجاد شکاف یا سوراخ در بدنه کالیپر شود. این امر منجر به نشت روغن ترمز می‌شود که می‌تواند به طور قابل توجهی بر عملکرد ترمز تاثیر بگذارد و حتی در موارد بحرانی، منجر به از کار افتادن کامل سیستم ترمز شود.
اقدامات لازم برای رفع مشکل اسفنجی شدن ترمز
در اسرع وقت باید برای تعمیر خودرو اقدام کنید.
1. سطح مایع ترمز را بررسی کنید
کاپوت را باز کنید و مخزن روغن ترمز را پیدا کنید.
سطح مایع را با علامت “حداقل” و “حداکثر” روی مخزن مقایسه کنید.
اگر سطح مایع کم است، آن را با مایع ترمز مناسب برای خودرو پر کنید.
- توجه: از مخلوط کردن مایع ترمز از برندهای مختلف خودداری کنید.
2. به دنبال نشتی باشید
تمام خطوط ترمز، شلنگ ها و اتصالات را به دقت بررسی کنید.
به دنبال هرگونه نشتی روغن ترمز باشید، حتی قطرات کوچک.
اگر نشتی پیدا کردید، باید خطوط، شلنگ ها یا اتصالات آسیب دیده را تعویض کنید.
3. ترمزها را هواگیری کنید
ممکن است هوا در سیستم ترمز شما وجود داشته باشد که باعث اسفنجی شدن پدال شود.
می توانید با استفاده از روش هواگیری، هوا را از سیستم خارج کنید.
این فرآیند می تواند پیچیده باشد، بنابراین توصیه می شود برای انجام آن از یک مکانیک کمک بگیرید.
جمع بندی
یدکی اصیل عرضه کننده انواع قطعات و لوازم یدکی شیراز، لوازم یدکی ایران خودرو شیراز و لوازم یدکی سایپا شیراز است. این فروشگاه در شیراز واقع شده و به صورت حضوری و آنلاین آماده ارائه خدمت به شماست. یدکی اصیل در تلاش است تا محصولات با کیفیت و اصل را با قیمت مناسب به دست مشتریان خود در سراسر کشور برساند.
فروشگاه یدکی اصیل انواع قطعات و لوازم یدکی ماشین (پژو، پراید و…) از جمله قطعات موتوری، قطعات بدنه، قطعات برقی و الکترونیکی، قطعات تزئینی و … را عرضه می نماید.
ایران خودرو